۱اوخته پیشوای بُزُرگ از اِستیفان پُرسان کد: ”آیا امی چِیزا راست اَسته؟“ ۲ اِستیفان دَ جواب شی گُفت: ”اَی بِرارو و آته‌گو، گوش کُنِید! وختِیکه بابه‌کَلون مو اِبراهِیم دَ بَیناُلنَهرَین زِندگی مُوکد و تا اُو غَیت دَ حَران کوچ نَکده بُود، خُدای پُر جلال دَزُو ظاهِر شُده ۳گُفت: ’وطن و قَومای خُو ره ایله کُو و دَ سرزمِینی بورُو که دَز تُو نِشو مِیدیُم.‘ ۴پس اِبراهِیم از سرزمِینِ کَلدانیا کوچ کد و دَ حَران جای-دَ-جای شُد. بعد از مَرگِ آتِه شی خُدا اُو ره دَ امزی سرزمی که شُمو اِمروز دَ بَلِه شی زِندگی مُونِید کوچ‌دَلجی کد. ۵ولے دَ امزُو زمان خُدا حتیٰ یگ جای پای امزی سرزمی ره ام دَزُو میراث نَدَد. مگم اُو دَ اِبراهِیم قَول دَد که خود شی ره و بعد از اُو اَولادِه شی ره صاحِبِ امزی زمی جور کنه، اگرچِه اِبراهِیم دَ اُو غَیت هیچ اَولاد نَدَشت. ۶خُدا دَ اِبراهِیم اینی رقم گُفت: ’اَولادِه تُو دَ یگ مُلکِ دِیگه بحَیثِ بیگَنه زِندگی مُونه. مردُمِ امزُو مُلک اُونا ره مُدَتِ چار صد سال دَ غُلامی اَندخته عذاب مُونه. ۷لیکِن ما مِلَّتی ره که اُونا ره دَ غُلامی مِیندَزه، قضاوَت مُونُم.‘ و خُدا گُفت: ’بعد ازُو اُونا ازُو سرزمی بُر مُوشه و مَره دَ امزی جای عِبادت مُونه.‘ ۸دَ امزُو غَیت خُداوند حُکمِ خَتنه ره دَ عِنوانِ نشانی عهد خُو دَ اِبراهِیم دَد تاکه یگ نشانی عهد و قَول دَ بَینِ ازوا بَشه. پس اِبراهِیم، وختِیکه باچِه شی اِسحاق پَیدا شُد، اُو ره دَ روزِ هشتُم خَتنه کد. اِسحاق آتِه یعقُوب شُد و یعقُوب صاحِبِ دوازده باچه شُد که هر کُدَمِ ازوا کٹِه یگ طایفه شُد.
۹باچه های یعقُوب قد یوسُف بِرار خُو همچِشمی پَیدا کد و اُو ره سَودا کد که دَ مِصر بُرده شُنه، لیکِن خُدا قد یوسُف بُود ۱۰و اُو ره از تمامِ غَم و رَنج های شی نِجات دَده دَ پیشِ فِرعَون پادشاهِ مِصر حِکمت و عِزَت دَد. پس پادشاه اُو ره حاکِمِ مِصر و رئِیسِ تمامِ دَربار خُو تعیِین کد. ۱۱اوخته دَ تمامِ سرزمِینِ مِصر و کِنعان قحطی شَدِید و رَنج-و-مُصِیبتِ کٹه اَمَد، دَ اندازِه که بابه‌کَلونای مو نان پَیدا نَمِیتنِست. ۱۲وختی یعقُوب شِنِید که دَ مِصر غَلّه یافت مُوشه، اُو دَفعِه اوّل بابه‌کَلونای مو ره دَ اُونجی رَیی کد تا غَلّه بِخره. ۱۳دَفعِه دوّم که اُونا رفت، یوسُف خود ره دَ بِرارای خُو شِنَختَند و فِرعَون از اَصل-و-نَسَبِ یوسُف خبر شُد. ۱۴بعد ازُو یوسُف نفر رَیی کد تا آتِه خُو یعقُوب ره قد تمامِ خانَوار شی طلب کنه که جُملِه ازوا هفتاد و پَنج نفر بُود. ۱۵دَ امزی رقم یعقُوب کوچ کده دَ مِصر رفت و اُو و بابه‌کَلونای مو دَ امُونجی فَوت کد. ۱۶جِنازِه ازوا ره پس دَ شِکیم بُرد و دَمزُو قبرِستو که اِبراهِیم از باچه های حَمور دَ شِکیم خرِیدُد، خاک کد.
۱۷وختی زمانِ پُوره شُدونِ قَولِ خُدا که قد اِبراهِیم کدُد نزدِیک مُوشُد، تعدادِ قَوم مو دَ مِصر غَدر کَلو شُده مورَفت، ۱۸تا زمانی که یگ پادشاهِ دِیگه که یوسُف ره نَمِینَخشِید حاکِمِ مِصر شُد. ۱۹اِی پادشاه قد قَوم مو دَ چَل-و-نَیرَنگ رفتار کد و بابه‌کَلونای مو ره اُوقَس مجبُور کد که نِلغه های خُو ره دَ سرِ راه بیله تا بُمُره. ۲۰دَمزُو غَیت مُوسیٰ دَ دُنیا اَمَد. اُو دَ نظرِ خُدا یگ نِلغِه نُوربَند بُود و فقط سِه ماه دَ خانِه آتِه خُو پروَرِش شُد. ۲۱وختِیکه اُونا اُو ره دَ بُرو ایشت، دُخترِ فِرعَون اُو ره از اُونجی گِرِفت و مِثلِ اَولادِ خود خُو تَربیه کد. ۲۲مُوسیٰ دَ مُطابِقِ تمامِ عِلم-و-فرهنگِ مِصریا تَربیه شُد و دَ گُفتار و کِردار قَوی بُود.
۲۳وختِیکه اُو چِل ساله شُد، یگ روز دَ دِل شی گشت که دَ دِیدونِ بِرارای خُو، یعنی بَنی اِسرائیل بوره. ۲۴اوخته اُو رفت و دِید که قد یکی امزُو اِسرائیلی ها بدرفتاری مُوشه. پس مُوسیٰ دَ دِفاعِ امزُو نفرِ اِسرائیلی باله شُده نفرِ مِصری ره کُشت. ۲۵مُوسیٰ فِکر کد که بِرارای اِسرائیلی شی مُوفامه که خُدا اُو ره بَلدِه نِجاتِ ازوا رَیی کده، مگم اُونا نَمُوفامِید. ۲۶روزِ دِیگِه شی دُو نفرِ اِسرائیلی ره دَ حالِ جنگ دِید و کوشِش کد که اُونا ره آشتی بِدیه، اوخته دَزوا گُفت: ’او آلَیگو، شُمو قد یگدِیگِه خُو بِرار اَستِید؛ چرا دَ بَین خُو جنگ-و-جنجال مُونِید؟‘ ۲۷لیکِن امُو نفرِ که قد هم‌تَبار خُو بَدی مُوکد، مُوسیٰ ره پس تیله دَده گُفت: ’تُو ره کِی دَ سرِ ازمو حاکِم و قاضی تعیِین کده؟ ۲۸آیا میخاهی که مَره ام رقمِ امزُو مِصری اَلّی بُکُشی که دِیروز کُشتی؟‘ ۲۹اوخته مُوسیٰ بخاطرِ امزی توره دُوتا کده بحَیثِ بیگَنه دَ سرزمِینِ مِدیان جای-دَ-جای شُد و دَ اُونجی صاحِبِ دُو باچه شُد.
۳۰چِل سال بعد یگ ملایکه دَ بیابونی که نزدِیکِ کوهِ سِینا بُود، دَ اَلَنگِه آتِش از یگ بُوٹه دَ مُوسیٰ ظاهِر شُد. ۳۱مُوسیٰ از دِیدونِ امزی مَنظره تعجُب کد. وختی نزدِیک رفت که اُونجی ره توخ کنه، آوازِ خُداوند اَمَده گُفت: ۳۲’ما خُدای بابه‌کَلونای تُو اَستُم، خُدای اِبراهِیم، اِسحاق و یعقُوب.‘ مُوسیٰ از ترس دَ لَرزه اَمَد و جُراَت نَکد که سُون بُوٹه توخ کنه. ۳۳اوخته خُداوند دَزُو گُفت: ’کَوشرِه خُو ره از پای خُو بُر کُو، چُون امی جای که تُو دَ بَلِه شی ایسته یی، زمِینِ مُقَدَّس اَسته. ۳۴ما رَنج-و-غَمِ قَوم خُو ره که دَ مِصر اَسته دِیدیم و ناله های ازوا ره شِنِیدیم و اَمَدیم تاکه اُونا ره نِجات بِدُم. آلی بیه که تُو ره دَ مِصر رَیی کنُم.‘ ۳۵امُو مُوسیٰ که بَنی اِسرائیل اُو ره رَد کدُد و دَزشی گُفتُد ’تُو ره کِی دَ سرِ ازمو حاکِم و قاضی تعیِین کده؟‘ امُو مُوسیٰ ره خُدا دَ وسِیلِه ملایکِه که دَ بُوٹه دَز شی ظاهِر شُدُد بحَیثِ حاکِم و نِجات دِهِنده بَلدِه ازوا رَیی کد. ۳۶امُو آدم بُود که اُونا ره از مِصر بُرو اَوُرد و چِیزای عجِیب و مُعجزه‌ها ره دَ مِصر و دَ دریای سُرخ و بَلدِه چِل سال دَ بیابو انجام دَد. ۳۷اِی امُو مُوسیٰ بُود که دَ بَنی اِسرائیل گُفت: ’خُدا از مینکلِ بِرارونِ خودون شُمو یگ پَیغمبر ره که رقمِ ازمه اَسته، بَلدِه شُمو رَیی مُوکُنه.‘ ۳۸اُو امُو کسی بُود که قد جماعتِ بَنی اِسرائیل دَ بیابو حُضُور دَشت و ملایکه دَ کوهِ سِینا قد ازُو و قد بابه‌کَلونای مو توره گُفت و اُو کلامِ زِندگی بَخش ره گِرِفت تا دَز مو بِرسَنه. ۳۹مگم بابه‌کَلونای مو نَخاست که از اَید شی شُنه، بَلکِه اُو ره رَد کد و دَ دِل خُو آرزو دَشت که پس دَ مِصر بوره. ۴۰اُونا دَ هارُون گُفت: ’بَلدِه ازمو خُدایونی جور کُو که پیش پیش مو بوره، چُون مو نَمِیدَنی که دَ سرِ امزُو مُوسای که مو ره از سرزمِینِ مِصر بُرو اَوُرده، چِیزخیل اَمَده.‘ ۴۱و دَمزُو روزا اُونا یگ بُت دَ شکلِ گوسَله جور کده بَلدِه شی قُربانی کد و بَلدِه چِیزی که کارِ دِستای ازوا بُود، جشن گِرِفت. ۴۲مگم خُدا ازوا رُوی گردو شُده اُونا ره دَ حالِ خودون شی ایشت تا لشکرِ آسمو ره پرَستِش کُنه. امُو رقم که دَ کِتابِ اَنبیا نوِشته شُده:
’اَی خانَوارِ اِسرائیل، دَ دَورونِ چِل سال که دَ بیابو بُودِید،
آیا شُمو قُربانی ها و هدیه ها بَلدِه مه تقدِیم کدِید؟
۴۳نَه، بَلکِه شُمو جایگاهِ مولِک و سِتارِه خُدای خُو رِفان ره قد خُو بُردِید
یعنی بُت های ره که بَلدِه پرَستِش کدو جور کده بُودِید.
امزی خاطر ما شُمو ره دَ اُو طرفِ شارِ بابُل پورته مُونُم.‘
۴۴جایگاهِ صندُوقِ شهادَت قد بابه‌کَلونای مو دَ بیابو بُود. امُو جایگاه ره مُوسیٰ دَ اَمرِ خُدا دَ مُطابِقِ نَمُونِه که دِیدُد، جور کدُد. ۴۵امُو جایگاه دَ بابه‌کَلونای مو رَسِید و اُونا اُو ره قد یوشِع دَ سرزمِین وعده شُده اَوُرد، دَ سرزمِینِ مِلَّت های که خُدا اُونا ره از پیشِ رُوی بابه‌کَلونای مو هَی کد. و امُو جایگاه تا زمانِ داوُود دَ اُونجی مَند. ۴۶خُدا از داوُود خوش شی اَمَد و داوُود درخاست کد که دَزشی اِجازه بِدیه تا بَلدِه خُدای یعقُوب یگ جایگاه پَیدا کنه. ۴۷مگم سُلَیمان امُو کس بُود که بَلدِه شی خانه آباد کد. ۴۸و لیکِن خُدای مُتعال دَ خانه های جور شُدِه دِستِ اِنسان زِندگی نَمُوکُنه. امُو رقمِیکه پَیغمبر نوِشته کده:
۴۹’خُداوند مُوگه:
”آسمو تَخت مه اَسته و زمی تَی‌پَیی مه.
چی رقم خانه بَلدِه مه آباد مُونِید یا چی رقم جای بَلدِه اِستراحت مه؟
۵۰آیا پگِ امزیا ره دِستِ خود مه جور نَکده؟“‘
۵۱اَی مردُمای سرکَش که دِل ها و گوشای شُمو ناخَتنه اَسته! شُمو همیشه رقمِ بابه‌کَلونای خُو قد روحاُلقُدس مُخالِفَت مُونِید. ۵۲کُدَم پَیغمبر بُوده که از دِستِ بابه‌کَلونای شُمو آزار-و-اَذیَت نَدِیده بَشه؟ اُونا کسای ره که دَ بارِه اَمَدونِ امزُو شخصِ عادِل پیشگویی مُوکد، کُشت. و دَ اِی زمان شُمو مردُم دَ امزُو شخص خیانَت کدِید و اُو ره دَ قتل رَسَندِید. ۵۳ امچُنان شُمو شریعتِ خُدا ره که دَ وسِیلِه ملایکه ها حاصِل کدِید، ازُو اِطاعَت نَکدِید.“
۵۴قد شِنِیدونِ امزی تورا اُونا غَدر قار شُد و دَ بَلِه اِستیفان دَندو خَیی مُوکد. ۵۵مگم اِستیفانِ پُر از روحاُلقُدس، رُوی خُو ره سُون آسمو کده جلالِ خُدا و عیسیٰ ره که دَ دِستِ راستِ خُدا ایسته بُود، دِید ۵۶و گُفت: ”توخ کُنِید، آسمو واز شُده و «باچِه اِنسان» ره که دَ دِستِ راستِ خُدا ایسته یَه، مِینگرُم.“
۵۷دَ اُو غَیت اُونا دَ آوازِ بِلند چِیغ زَده گوشای خُو ره بَند کد و پگ شی یگدِست شُده دَ سرِ ازُو حَمله کد ۵۸و اُو ره از شار بُر کده سنگسار کد. کسای که دَ ضِد اِستیفان شاهِدی دَدُد، چَپَن های خُو ره دَ پیشِ پای یگ جوان دَ نامِ شائول ایشت.
۵۹دَ حالِیکه اُونا اِستیفان ره سنگسار مُوکد، اُو دُعا کده گُفت: ”یا مَولا عیسیٰ، روحِ مَره قبُول کُو.“ ۶۰پس اُو زانُو زَد و دَ آوازِ بِلند چِیغ زَده گُفت: ”اَی خُداوند، اِی گُناه ره دَ حِسابِ امزیا نَگِیر!“ وختِیکه اِی گپ ره گُفت دَم شی بُر شُد.