خَزانِه گوهربارِ - ضَرب اُلمَثَل های سُلَیمان پادشاه

بَخشِ ۲۴

۱قد آدمای خراب همچِشمی نَکُو

و آرزو نَکُو که قد ازوا شِشت-و-بَرخاست کُنی،

۲چراکه دِلِ ازوا دَ فِکرِ ظُلم کدو اَسته

و لبای ازوا دَ بارِه شرارَت توره مُوگه.

۳خانه دَ وسِیلِه حِکمت-و-دانِش جور مُوشه

و دَ سرِ دانایی اُستوار مُومَنه،

۴و دَ وسِیلِه عِلم-و-دانایی اُتاقای شی

از هر رقم سامانای خُوب و قِیمَت​بای پُر مُوشه.

۵آدمِ دانا قُدرت شی کَلو یَه

و آدمِ دانِشمَند قُوَت شی زیاد شُده موره،

۶چُون بَلدِه جنگ کدو رهنُمایی دُرُست لازِم دَری،

و مُشاوِرا که کَلو بَشه، پیروزی-و-کامیابی حاصِل مُونی.

۷آدمِ جاهِل دِست شی دَ حِکمت نَمِیرَسه؛

اُو دَ مَجلِسا هیچ چِیزی بَلدِه گُفتو نَدره.

۸کسی که دَ فِکر بَدی کدو اَسته،

اُو ره آدمِ فِتنه​گَر مُوگه.

۹نَقشه های اَحمَقانه پُر از گُناه اَسته

و مردُم از رِیشخَندگر بَد مُوبره.

۱۰اگه دَ روزِ سختی، سُستی-و-بے​جُراَتی کنی،

طاقت تُو کم-و-ضعِیف مُوشه.

۱۱کسای ره که ناحق دَ مَرگ محکُوم شُده بَشه، نِجات بِدی

و از خلاص کدونِ کسای که ناحق سُون اِعدام بُرده مُوشه، دِریغ نَکُو.

۱۲اگه بُگی: ”مو ازی توره خبر نَدَشتی.“ آیا اُو کسی که دِل اِنسانا ره مِینگره، نِیَت تُو ره نَمُوفامه؟

و خُداوندِ که نِگاهوانِ جان تُو اَسته، از پگِ فِکرای تُو آگاه نِییه؟

یَقِین کُو که اُو هر کس ره دَ اندازِه اعمال شی اَجر مِیدیه.

۱۳باچِه مه، از عسَل بُخور چُون چِیزی خُوب اَسته،

و از شَهدِ غَلبِلَکِ زَمبُورِ عسَل که کام تُو ره شِیرِین مُونه، مَزه کُو؛

۱۴پس اِی ره باید بُفامی که حِکمت ام بَلدِه جان تُو امی رقم شِیرِین اَسته،

و اگه اُو ره پَیدا کُنی آیندِه تُو خُوب مُوشه

و اُمِید تُو از بَین نَموره.

۱۵اَی آدمِ بَدکار، دَ گیتِه آدمِ صادِق نَشی

و خانِه ازُو ره خراب نَکُو،

۱۶چُون آدمِ صادِق حتیٰ اگه هفت دفعه بُفته، باز ام باله مُوشه،

مگم بَدکارا گِرِفتارِ بَلا شُده سرنِگون مُوشه.

۱۷وختِیکه دُشمون تُو چَپه مُوشه خوشی نَکُو

و غَیتِیکه اُو موفته دَ دِل خُو خوشحال نَشُو،

۱۸نَشُنه که خُداوند اِی کار تُو ره بِنگره و دَ نظر شی بَد بییه

و اُو قار خُو ره از بَلِه آدمِ بَدکار دُور کُنه.

۱۹از خاطرِ آدمای شرِیر رَنج نَبَر

و قد بَدکارا بَخِیلی نَکُو،

۲۰چراکه آدمِ بَد آینده نَدره

و چِراغِ آدمای بَدکار گُل مُوشه.

۲۱باچِه مه، از خُداوند و پادشاه بِتَرس

و قد آدمای سرکَش هم​دِست نَشُو،

۲۲چُون اولغه​تله تباهی دَ سرِ ازوا مییه

و کس نَمِیدَنه که خُداوند یا پادشاه چی بَلا ره دَ سرِ ازوا میره.

۲۳اینیا ام توره های آدمای حکِیم و دانا اَسته:

دَ قضاوَت طرفداری کدو کارِ خُوب نِییه.

۲۴کسی که دَ آدمِ بَدکار بُگه: ”تُو بے​گُناه اَستی.“

از اُو کس مِلَّت ها بَد مُوبَره و قَوما اُو ره نالَت مُونه.

۲۵مگم اُو کسای که بَدکارا ره محکُوم مُونه، خوش بَختی نصِیب شی مُوشه

و ام بَرکتِ پِیرَیمو دَزوا دَده مُوشه.

۲۶جوابِ صادِقانه

رقمِ ماخ کدونِ دوستِ صَمِیمی اَلّی اَسته.

۲۷اوّل فِکر خُو ره دَ بَلِه زمِینا و کِشت-و-کار خُو بِگِیر

و بعد ازُو دَ فِکرِ خانه آباد کدون خُو شُو.

۲۸دَ ضِدِ همسایِه خُو شاهِدی دروغ نَدی

و قد تورای خُو اُو ره بازی نَدی.

۲۹اِیطور نَگوی ”امُو رقم که اُو دَ ضِدِ ازمه کده،

ما ام دَ ضِدِ ازُو امُو رقم مُونُم

و دَ مُطابِقِ عمل شی عمل مُونُم.“

۳۰ما از گوشِه کِشتِ آدم ٹمبل

و از پالُوی باغِ انگُورِ آدمِ کم​عقل تیر شُدُم

۳۱و دِیدُم که دَ تمامِ جای شی خار سَوز کده

و علفای پُوجی زمی ره گِرِفته

و دیوالِ سنگی شی چَپه شُده.

۳۲پس ما توخ کده فِکر کدُم

و چورت زَده اِی درس ره یاد گِرِفتُم:

۳۳اگه دِست بَلِه دِست مِیشِینی،

گاهی دَ خاو موری، گاهی دَ اورگِیله،

۳۴اوخته غرِیبی مِثلِ راهزَن

و اِحتیاجی رقمِ آدمِ مُسَلَّح دَ بَلِه تُو مییه.