خرُوج - کِتابِ تَورات - بَخشِ دوّم

بَخشِ ۲۱

قانُونِ جَزا

۱”و اینی احکام ره ام باید دَ بَنی اِسرائیل بُگی، ۲’اگه یگ غُلامِ عِبرانی بِخری، اُو باید بَلدِه شَش سال دَز تُو خِدمت کنه و دَ سالِ هفتُم اُو ره آزاد کُو، بِدُونِ ازی که اُو بَلدِه آزادی خُو پَیسه بِدیه. ۳اگه دَ غَیتی که غُلام تُو شُدُد مُجَرَد بُود، اُو باید تنها آزاد شُنه. ولے اگه پیش ازی که غُلامِ ازتُو شُنه خاتُو دَشت، خاتُون شی ام قد ازُو قَتی آزاد شُنه. ۴اگه بادار شی بَلدِه ازُو خاتُو گِرِفته بَشه و اُو غُلام از خاتُون خُو صاحِبِ باچه ها و دُخترو شُده بَشه، اوخته خاتُو و اَولادا از بادار شی مُوشه و اُو غُلام تنهای خُو آزاد شُنه. ۵لیکِن اگه اُو غُلام بُگیه: ”ما بادار و خاتُو و بچکِیچای خُو ره دوست دَرُم؛ ما نَمیخایُم آزاد شُنُم.“ ۶اوخته بادار شی اُو ره دَ حُضُورِ خُدا بُبره و بعد ازُو دَ دانِ درگه و یا چَوکاتِ درگه ایسته کُنه و دَ اُونجی بادار شی گوشِ غُلام ره قد یگ دروش سُلاخ کنه. ازُو پس امُو غُلام بَلدِه همیشه دَ بادار خُو خِدمت کنه.

۷اگه یگ آدم دُختر خُو ره مِثلِ کنِیز سَودا کنه، اُو کنِیز مِثلِ غُلاما وَری دَ سالِ هفتُم نَباید آزاد شُنه. ۸و اگه بادارِ ازُو دُختر که اُو ره دَ خود نامزاد کده، ازُو راضی نَبَشه، اُو حق نَدره که اُو ره دَ یَگو نفرِ که از بَنی اِسرائیل نَبَشه سَودا کنه، چراکه امُو کار دَ حق ازُو دُختر خیانَت حِساب مُوشه، بَلکِه بیله که امُو دُختر بازخرِید شُنه. ۹و اگه بادار بِخایه کنِیز ره بَلدِه باچِه خُو نامزاد کنه، باید مُطابِقِ رَسمِ دُخترونِ آزاد قد ازُو رفتار کنه، نَه مِثلِ یگ کنِیز. ۱۰اگه دَ پالُوی کنِیز یگ خاتُونِ دِیگه بَلدِه خُو بِگِیره، اُو نَباید از خوراک و پوشاک و حقِ زَن-و-شُویی ازُو کم کنه. ۱۱و اگه بادار امی سِه چِیز ره بَلدِه ازُو انجام نَمِیدیه، اُو کنِیز مِیتنه اُو ره ایله کنه و بِدُونِ پَیسه دَدو آزاد شُنه.

۱۲اگه کسی یگ اِنسان ره بِزَنه و اُو بُمُره، اُو آدم باید کُشته شُنه. ۱۳لیکِن اگه اُو دَ گیتِه شی نَبُوده که اُو ره بِزَنه، بَلکِه تقدِیرِ اِلٰهی بُوده که امُو نفر دَ دِست شی بُفته، اوخته ما بَلدِه ازُو یگ جای ره تعیِین مُونُم که دَ اُونجی دُوتا کنه.

۱۴ولے اگه یگ شخص دَ بَلِه همسایِه خُو قار شُنه و اُو ره قَصداً بُکُشه، اُو ره حتیٰ از پناهِ قُربانگاهِ ازمه باید بِکشِید تاکه کُشته شُنه.

۱۵و کسی که آته یا آبِه خُو ره بِزنه، باید کُشته شُنه. ۱۶و کسی که یگ اِنسان ره دُزی کده سَودا کنه و یا امُو نفر دَ دِست شی پَیدا شُنه، دُز باید کُشته شُنه.

۱۷کسی که آته یا آبِه خُو ره لعنت کنه، باید کُشته شُنه.

۱۸اگه دُو نفر قد یگدِیگه خُو جنگ-و-جنجال کُنه و یگ شی دِیگه ره قد سنگ یا مُشت بِزنه، مگم اُو نَمُره بَلکِه بِستر شُنه، ۱۹و بعد ازُو دُوباره از جاگِه خُو باله شُده دَ کومَکِ تَیاق راه بوره، دَ اُو صُورت آدمِ زَدَنی بےگُناه اَسته. ولے تاوونِ روزای بیکاری شی ره باید دَزُو بِدیه و خَرچِ تَداوی شی ره دَ گردو بِگِیره.

۲۰و اگه کسی غُلام یا کنِیز خُو ره قد چیو بِزنه و اُو دَ زیرِ چیو بُمُره، اِنتِقامِ ازُو باید گِرِفته شُنه. ۲۱لیکِن اگه امُو غُلام یا کنِیز چند روز پس از لَت خوردو زِنده بُمَنه، نَباید از بادار شی اِنتِقام گِرِفته شُنه، چراکه اُو غُلام یا کنِیز دَزُو تعلُق دَره.

۲۲و اگه یگ تعداد مَردا قد یگدِیگِه خُو جنگ کنه و دَ وختِ جنگ یگ خاتُونِ حامِله ره بِزنه و اَولادِ ازُو ضایع شُنه، مگم دَ خودِ ازُو خاتُو کُدَم ضَرَر نَرَسه، امُو آدمِ زَدَنی هر قدر پَیسه که شُوی امزُو خاتُو طلب کنه، باید جرِیمه بِدیه، ولے قاضیا باید تَصدِیق کنه. ۲۳لیکِن اگه دَ خودِ ازُو خاتُو نُقص بِرَسه، باید امُو نُقص دَ آدمی که زَده ام بِرَسه: جان دَ عِوَضِ جان، ۲۴چِیم دَ عِوَضِ چِیم، دَندو دَ عِوَضِ دَندو، دِست دَ عِوَضِ دِست، پای دَ عِوَضِ پای، ۲۵داغ دَ عِوَضِ داغ، زَخم دَ عِوَضِ زَخم و سیاکوی دَ عِوَضِ سیاکوی.

۲۶اگه کسی چِیمِ غُلام یا کنِیز خُو ره کور کنه، باید اُو ره دَ عِوَضِ چِیم شی آزاد کنه. ۲۷و اگه کسی دَندونِ غُلام یا کنِیز خُو ره مَیده کنه، باید اُو ره دَ عِوَضِ دَندون شی آزاد کنه.

۲۸و اگه یگ نَرگاو دَ بَلِه یَگو مَرد یا خاتُو قد شاخ خُو حَمله کنه و اُو ره بُکُشه، نَرگاو باید سنگسار شُنه و گوشت شی ام خورده نَشُنه، مگم صاحِب نَرگاو بےگُناه حِساب شُنه. ۲۹ولے اگه امُو نَرگاو ازُو پیش ام قد شاخ خُو حَمله مُوکده و صاحِب شی ام ازی توره خبر دَشته، مگم نَرگاو ره بسته نَکده و امُو نَرگاو یَگو مَرد یا خاتُو ره کُشته، دَزی صُورت نَرگاو باید سنگسار شُنه و صاحِب شی ره ام باید بُکُشه. ۳۰ولے اگه خُونبَها دَ بَلِه صاحِبِ نَرگاو تعیین شُنه، صاحِبِ نَرگاو مِیتنه قد دَدونِ خُونبَهای تعیِین شُده جان خُو ره بازخرِید کنه. ۳۱چی دُختر ره شاخ بِزنه، چی باچه ره، اینَمی حُکمِ ذِکر شُده باید اِجرا شُنه. ۳۲اگه نَرگاو یَگو غُلام یا کنِیز ره بِزنه، باید صاحِبِ نَرگاو سی مِثقال نُقره دَ بادارِ غُلام یا کنِیز بِدیه و گاو ام سنگسار شُنه. ۳۳اگه کسی دانِ کُدَم چاه ره واز کُنه یا یَگو چاه ره بِکنه و رُوی شی ره نَپوشَنه و دَ مَنِه ازُو یَگو گاو یا خَر بُفته، ۳۴صاحِبِ چاه باید عِوَضی و یا قِیمَتِ امزُو حَیوان ره دَ صاحِب شی بِدیه و حَیوانِ مُرده دَزُو تعلُق مِیگِیره.

۳۵اگه نَرگاوِ یَگو آدم، نَرگاوِ یَگو کسِ دِیگه ره بِزنه و بُکُشه، اوخته اُونا گاوِ زِنده ره سَودا کده قِیمَت شی ره مَنِه خُو تقسِیم کنه و نَرگاوِ کُشته شُده ره ام دُو تقسِیم کُنه. ۳۶ولے اگه معلُوم شُد که امی گاو سابِق ام عادتِ شاخ زَدو ره دَشته، مگم صاحِب شی اُو ره بسته نَکده، اوخته گاوِ زِنده ره صاحِب شی باید دَ عِوَضِ گاوِ کُشته شُده بِدیه و گاو کُشته شُده از خود شی مُوشه.