قاضی‌ها

بَخشِ ۱۱

یفتاح

۱یفتاحِ جِلعادی یگ مَردِ زورتُو-و-دلیر بُود. اُو باچِه یگ فاحِشه بُود و آتِه شی جِلعاد نام دَشت. ۲خاتُونِ جِلعاد ام بَلدِه ازُو چند باچه زَیید؛ و غَیتِیکه باچه های خاتُون شی کٹه شُد، اُونا یفتاح ره بُر کد و دَزُو گُفت: ”تُو دَ خانِه آتِه مو میراث دَ دِست نَمیری، چراکه تُو باچِه خاتُونِ دِیگه اَستی.“ ۳پس یفتاح از پیشِ بِرارون خُو دُوتا کد و دَ سرزمِینِ طوب جای-دَ-جای شُد. دَ اُونجی مَردای ایله‌گشت دَ دَورِ یفتاح جَم شُد و قد ازُو هر سُو مورفت.

۴بعد از چند وخت عمونیا قد بَنی اِسرائیل جنگ کد. ۵و غَیتِیکه عمونیا قد بَنی اِسرائیل جنگ کد، رِیش سفیدای جِلعاد رفت تا یفتاح ره از سرزمِینِ طوب بیره. ۶اُونا دَ یفتاح گُفت: ”بیه و قومَندان مو جور شُو تاکه مو قد عمونیا جنگ کنی.“ ۷لیکِن یفتاح دَ رِیش سفیدای جِلعاد گُفت: ”آیا شُمو نَبُودِید که از مه بَد بُردِید و مَره از خانِه آتِه مه هَی کدِید؟ و آلی که دَ تَنگی-و-پریشانی اَستِید، چرا پیشِ ازمه اَمَدید؟“

۸رِیش سفیدای جِلعاد دَ یفتاح گُفت: ”امزی خاطر آلی مو دَزتُو رُوی اَوُردے تاکه تُو قد ازمو بوری و قد عمونیا جنگ کنی و حاکِمِ ازمو و پگِ باشِنده های جِلعاد شُنی.“ ۹یفتاح دَ رِیش سفیدای جِلعاد گُفت: ”اگه مَره پس بُبرِید و ما قد عمونیا جنگ کنُم و خُداوند اُونا ره دَ دِستِ ازمه تسلِیم کنه، آیا ما حاکِم شُمو مُوشُم؟“ ۱۰رِیش سفیدای جِلعاد دَ یفتاح گُفت: ”خُداوند دَ مینکل مو شاهِد اَسته که مو واقعاً مُطابِقِ تورِه تُو عمل مُونی.“ ۱۱پس یفتاح قد رِیش سفیدای جِلعاد رفت و قَوم اُو ره دَ بَلِه خُو حاکِم و قومَندان جور کد؛ و یفتاح پگِ تورای خُو ره دَ حُضُورِ خُداوند دَ شار مِصفه گُفت.

۱۲اوخته یفتاح قاصِدا ره پیشِ پادشاهِ عمونیا رَیی کده گُفت: ”تُو قد ازمه چی کار دَری که دَ خِلاف مه اَمَدے تا دَ بَلِه سرزمِین مه حَمله کنی؟“ ۱۳پادشاهِ عمونیا دَ قاصِدای یفتاح گُفت: ”بخاطری که بَنی اِسرائیل بعد از بُرو اَمَدو از مِصر، سرزمِین مَره از دریاچِه اَرنون تا دریاچِه یَبوق و دریاچِه اُردُن گِرِفت؛ پس آلی امُو زمِین ها ره دَ صُلح-و-آرامی دَز مه پس بِدی.“

۱۴یفتاح بسم قاصِدا ره پیشِ پادشاهِ عمونیا رَیی کد ۱۵و اُونا دَزُو گُفت:

”یفتاح اینی رقم مُوگیه، ’اِسرائیل سرزمِین موآب و سرزمِینِ عمونیا ره نَگِرِفته، ۱۶چُون وختِیکه اِسرائیل از مِصر بُرو اَمَد، اُونا دَ بیابو سَفر کده تا دریای سُرخ رفت و ازُونجی دَ قادِش اَمَد.‘ ۱۷اوخته بَنی اِسرائیل قاصِدا ره دَ پیشِ پادشاهِ اِدوم رَیی کده گُفت، ’بَلدِه مو اِجازه بِدی که از سرزمِین تُو تیر شُنی؛‘ لیکِن پادشاهِ اِدوم قبُول نَکد. امچُنان اُونا قاصِدا ره دَ پیشِ پادشاهِ موآب رَیی کد و اُو ام راضی نَشُد. پس اِسرائیل دَ قادِش مَند. ۱۸بعد ازُو اُونا دَ بیابو سَفر کد و سرزمِینِ اِدوم و سرزمِینِ موآب ره دَوره کده طرفِ شَرقِ سرزمِینِ موآب اَمَد و دَ اُو طرفِ دریاچِه اَرنون خَیمه زَد. اُونا دَ سرزمِینِ موآب داخِل نَشُد، چراکه دریاچِه اَرنون سرحدِ موآب بُود. ۱۹اوخته اِسرائیل قاصِدا ره دَ پیشِ سِیحون پادشاهِ اَموریا که پادشاهِ حِشبون بُود، رَیی کد و اِسرائیل دَزُو گُفت: ’لُطفاً بَلدِه مو اِجازه بِدی که از سرزمِین تُو تیر شُنی و دَ جای خودون خُو بوری.‘ ۲۰لیکِن سِیحون دَ بَلِه اِسرائیل اِعتبار نَکد و نَه ایشت که از مُلک شی تیر شُنه‎، بَلکِه سِیحون پگِ قَوم خُو ره جَم کده دَ یَهصَه خَیمه زَد و قد اِسرائیل جنگ کد. ۲۱و خُداوند، خُدای اِسرائیل سِیحون و پگِ قَوم شی ره دَ دِستِ اِسرائیل تسلِیم کد و بَنی اِسرائیل اُونا ره زَد. دَ امزی رقم اِسرائیل تمامِ سرزمِینِ اَموریا ره که دَ امزی مَملَکَت زِندگی مُوکد، تَصَرُف کد. ۲۲اُونا تمامِ مُلکِ اَموریا ره از دریاچِه اَرنون تا دریاچِه یَبوق و از بیابو تا دریاچِه اُردُن تَصَرُف کد. ۲۳پس آلی که خُداوند، خُدای اِسرائیل اَموریا ره از پیشِ رُوی قَوم خُو اِسرائیل هَی کده؛ آیا تُو قَصد دَری که تَصَرُف کنی؟ ۲۴آیا چِیزی ره که خُدای تُو کِموش دَز تُو بِدیه که تَصَرُف کنی، تُو اُو ره تَصَرُف نَمُونی؟ پس هر کسی ره که خُداوند، خُدای مو از پیشِ رُوی مو هَی کنه مو سرزمِینِ ازوا ره تَصَرُف مُونی. ۲۵آیا تُو از بالاق باچِه صِفور پادشاهِ موآب خُوبتَر اَستی؟ آیا اُو هرگِز قد بَنی اِسرائیل مُخالِفَت کد و یا قد ازوا جنگ کد؟ ۲۶اِسرائیل دَ حِشبون و آغِیلای شی، دَ عَروعیر و آغِیلای شی و دَ پگِ شارای که دَ بَغلِ دریاچِه اَرنون اَسته از سِه صد سال زِندگی مُونه. چرا دَ امزی مُدَت اُونا ره پس نَگِرِفتِید؟ ۲۷ما دَ ضِدِ ازتُو گُناه نَکدیم، بَلکِه تُو دَ حقِ ازمه بَدی مُونی که قد ازمه جنگ مُونی. پس خُداوند که قاضی مُطلَق اَسته، اِمروز دَ بَینِ بَنی اِسرائیل و بَنی عمون قَضاوَت کنه.“

۲۸لیکِن پادشاهِ عمونیا پَیغامی ره که یفتاح بَلدِه ازُو رَیی کدُد، گوش نَکد.

۲۹اوخته روحِ خُداوند دَ بَلِه یفتاح قرار گِرِفت و اُو از جِلعاد و مَنَسّی تیر شُده دَ مِصفِه جِلعاد رفت و از مِصفِه جِلعاد سُونِ عمونیا تیر شُد. ۳۰و یفتاح بَلدِه خُداوند نذر گِرِفته گُفت: ”اگه عمونیا ره دَ دِست مه تسلِیم کنی، ۳۱وختِیکه صَحیح-و-سلامَت از دِستِ عمونیا پس رفتُم، هر جانداری که از درگِه خانِه مه دَ دَمِ راهِ مه بُر شُنه، اُو از خُداوند مُوشه و ما اُو ره دَ عِنوانِ قُربانی سوختَنی تقدِیم مُونُم.“ ۳۲پس یفتاح طرفِ عمونیا تیر شُد تا قد ازوا جنگ کنه و خُداوند عمونیا ره دَ دِستِ ازُو تسلِیم کد. ۳۳و اُو اُونا ره از عَروعیر تا مِنِّیت که بِیست شار بُود و تا آبِل-کِرامِیم شِکست دَد، غَدر شِکستِ کٹه. دَ امزی رقم عمونیا دَ پیشِ بَنی اِسرائیل شِکست خورد.

دُخترِ یفتاح

۳۴اوخته یفتاح دَ مِصفه دَ خانِه خُو اَمَد و دِید که دُختر شی قد دَیره رَقص کده دَ دَمِ راهِ شی بُر شُد؛ امُو دُختر یگانه اَولادِ ازُو بُود که بغَیر ازُو دِیگه دُختر یا باچه نَدَشت. ۳۵امی که یفتاح اُو ره دِید، کالای خُو ره چَک کده گُفت: ”آه! دُختر مه! تُو مَره از آسمو دَ زمی زَدی و دَ بَلِه مه مُصِیبتِ کٹه ره اَوُردی، چُون ما دان خُو ره دَ پیشِ خُداوند واز کدیم و نَمِیتنُم پس بِگردُم.“ ۳۶اوخته دُختر شی دَزُو گُفت: ”آتَی جو، تُو دان خُو ره دَ پیشِ خُداوند واز کدے، پس چِیزی که از دان تُو بُر شُده، دَ حقِ ازمه امُو رقم کُو، چراکه خُداوند اِنتِقام تُو ره از دُشمنای تُو، از عمونیا گِرِفته.“ ۳۷و دُختر اِدامه دَده دَ آتِه خُو گُفت: ”بیل که اینی کار دَ حقِ ازمه شُنه: دُو ماه مَره وخت بِدی تا رفته دَ کوه ها بِگردُم و قد دوستای خُو بَلدِه ازی که دُختر از دُنیا مورُم، ماتَم کنُم.“ ۳۸اُو گُفت: ”بورُو.“ و اُو ره اِجازه دَد که بَلدِه دُو ماه بوره. پس اُو قد دوستای خُو رفت و بَلدِه ازی که دُختر از دُنیا مورفت، ماتَم گِرِفت. ۳۹بعد از خَتمِ دُو ماه، اُو پس دَ پیشِ آتِه خُو اَمَد و آتِه شی دَ مُطابِقِ نَذری که گِرِفتُد قد ازُو رفتار کد. امُو دُختر هرگِز قد یَگو مَرد نزدِیک نَشُدُد. پس دَ اِسرائیل رسم شُد ۴۰که دُخترونِ اِسرائیلی هر سال بُرو بوره و بَلدِه دُخترِ یفتاحِ جِلعادی ماتَم بِگِیره، دَ یگ سال چار روز.