۱ پس تو، ای انسان، کیستی که دربارۀ دیگران قضاوت می کنی؟ هر کسی باشی هیچ عذری نداری زیرا وقتی تو دیگران را قضاوت می کنی و در عین حال همان کاری را که آنها انجام می دهند تو هم انجام می دهی، خودت را محکوم می کنی. ۲ ما می دانیم که داوری خدا دربارۀ اشخاصی که چنین کارهایی می کنند، بر حق است. ۳ اما ای انسانی که بر دیگران قضاوت می کنی و خود همان کار را انجام می دهی، آیا گمان می کنی که از داوری خدا فرار خواهی کرد؟ ۴ آیا عظمت مهربانی، بردباری و صبر خدا را ناچیز می شماری؟ مگر نمی دانی که خدا با مهربانی خود می خواهد تو را به سوی توبه کردن راهنمایی کند؟ ۵ با سخت دلی و بی میلی خود نسبت به توبه، جزای خود را در روز ظهور غضب خدا و قضاوت عادلانۀ او پیوسته شدیدتر می سازی. ۶ زیرا خدا به هر کس مطابق با کارهایی که کرده است، اجر یا جزا خواهد داد. ۷ کسانی که با بردباری به نیکویی ادامه می دهند و در جستجوی شرف، عزت و زندگی جاویدان هستند، خدا به آنها زندگی ابدی خواهد داد. ۸ اما کسانی که خود خواه هستند و حقیقت را رد کرده و به دنبال شرارت می روند، آنها مورد خشم و غضب خدا قرار می گیرند. ۹ برای هر کسی که بدی می کند، رنج و عذاب خواهد بود، اول برای یهود و سپس برای غیر یهود. ۱۰ اما خدا به کسی که نیکوکاری نماید، شرف، عزت و سلامتی خواهد بخشید، اول به یهود و سپس برای غیر یهود، ۱۱ زیرا پیش خدا همه یکسان اند.
۱۲ همۀ کسانی که بدون داشتن شریعت موسی گناه می کنند، بدون شریعت نیز هلاک می شوند. همۀ آنهایی که تحت حکم شریعت هستند و گناه می کنند، به وسیلۀ شریعت محکوم می شوند. ۱۳ زیرا فقط با شنیدن احکام شریعت کسی در حضور خدا عادل شمرده نمی شود، بلکه کسی عادل شمرده می شود که احکام شریعت را بجا می آورد. ۱۴ هرگاه غیر یهودیان که دارای شریعت نیستند، احکام شریعت را به طور طبیعی انجام می دهند، معلوم است که آنها برای خود شان یک شریعت هستند، با وجود این که با شریعت نوشته شده آشنایی ندارند. ۱۵ رفتار شان نشان می دهد که احکام شریعت در قلبهای شان نوشته شده است و وجدانهای شان نیز درستی آن را تأیید می کند. زیرا افکار شان یا آنها را ملامت می کند و یا از آنها دفاع می کند. ۱۶ مطابق خبر خوشی که من می دهم، روزی می آید که خدا به وسیلۀ عیسای مسیح افکار پنهانی همۀ آدمیان را داوری خواهد کرد.
۱۷ حال، اگر تو خود را یهودی می دانی و به شریعت پابند هستی و از این که خدا را می شناسی به خود فخر می کنی، ۱۸ و ارادۀ او را می دانی و به سبب این که در شریعت تربیت شده ای، بهترین چیزها را انتخاب می کنی، ۱۹ و خاطر جمع هستی که راهنمای نابینایان و چراغ راه کسانی می باشی که در تاریکی ساکن اند، ۲۰ و استاد نادانان و معلم کودکان هستی و صاحب شریعتی می باشی که معرفت و حقیقت را نمایان می سازد، ۲۱ پس تو که دیگران را تعلیم می دهی، چرا خود را تعلیم نمی دهی؟ تو که موعظه می کنی که نباید دزدی کرد، آیا خودت دزدی نمی کنی؟ ۲۲ تو که می گویی زنا نکن، آیا خودت زنا نمی کنی؟ تو که از بُتها نفرت داری، آیا خودت معبدهای بُت پرستان را غارت نمی کنی؟ ۲۳ تو که به شریعت فخر می کنی، آیا با اطاعت نکردن شریعت، نسبت به خدا بی حرمتی نمی کنی؟ ۲۴ چنان که در نوشته های پیامبران گفته شده است: «به خاطر شما، مردمان غیر یهود نام خدا را بی حرمت می سازند.»
۲۵ اگر از شریعت اطاعت کنی، ختنه شدن تو ارزش دارد. اما اگر از شریعت سرپیچی نمایی، مانند این است که هیچ ختنه نشده ای. ۲۶ اگر یک غیر یهودی که ختنه نشده است، ولی از احکام شریعت اطاعت می نماید، آیا خدا او را ختنه شده به حساب نخواهد آورد؟ ۲۷ کسی که در جسم ختنه نشده است ولی احکام شریعت را بصورت کامل انجام می دهد، تو را با وجود داشتن شریعت و نشانۀ ختنه به خاطر آن که شریعت را می شکنی، ملامت خواهد کرد. ۲۸ زیرا یهودی واقعی آن کسی نیست که به ظاهر یهودی باشد و ختنۀ واقعی هم تنها یک عمل جسمی نیست. ۲۹ بلکه یهودی واقعی آن کسی است که در باطن خود یهودی باشد، یعنی قلبش ختنه شده باشد، و این کار روح خداست نه کار شریعت نوشته شده. چنین شخصی از طرف خدا تحسین می شود نه از طرف انسان.